2020 yılının başından itibaren hayatımızın bir parçası olan ve hâlâ da etkisini sürdüren SARS-CoV 2 salgını yayılmaya devam etmekte. Kendisini genel olarak solunum yolları ile alakalı semptomlarla gösteren SARS-CoV 2 virüsünün nörolojik semptomlarını tanıtmak ve menenjit ile ilgisini tartışmak istedik.
Yeni Koronavirüs ile aramızda olan tanışıklık henüz nispeten yeni olmasına karşın salgının başından beri bilimsel kaynak gücünün çoğunlukla bu çalışmalara ayrılıyor oluşu bu kadar kısa zamanda fazla ilerleyişe kapı aralamıştır. Ancak bu hızlı ilerleyişe rağmen ölüm ve yayılım hızlarına efektif bir çözüm getirilemiyor oluşu, hastalığın birincil semptomlarına olan ilgiyi canlı tutarak diğer semptomların öncelik sırasında arkaya atılmasını gerektirmiştir.
Bu semptomların bir kısmını oluşturan nörolojik semptomlar, etkilerinin bütüncül ve spesifik olarak görülmesiyle klinisyenlerin dikkatini çekmektedir.
Bizler de ziyadesiyle nörolojik semptomları bulunan bir hastalık olan Menenjit ile haşır neşir olduğumuzdan dolayı siz okurlarımızı bu konuda bilgilendirmek istedik.
Güncel ve Kadim Hastalığın Kesişimi
Öncelikle belirtmeliyiz ki pandeminin göreceli olarak yeni olmasından ötürü bu yazıda direkt olarak Menenjit ve COVID-19 arasında bağlantı kuramayacağız. Zaten içinde bulunduğumuz Kasım ayı itibariyle de bu iki hastalık arasında bağlantı kuran çalışma ve araştırma sayısı hayli sınırlı.
COVID-19 ile Menenjit hastalıklarının nörolojik belirtileri şu şekildedir:
Görüldüğü üzere COVID-19 salgınının açtığı nörolojik semptomlar Menenjitin yol açtığı nörolojik semptomlarla fazlasıyla benzerlik göstermektedir. Bunun bir sebebi ikisinin de beyne benzer yollarla girebilme yeteneğidir.
Önceki yazılarımızda menenjite sebep olan mikroorganizmaların beyne nasıl giriş yaptığı ve nasıl yerleştiği konularına değinmiştik. Son yapılan araştırmalara göre SARS-CoV-2'nin de sinir sistemine çok benzer bir yolla giriş yaptığı görülüyor.
Bu diyagram SARS-CoV-2’nin sinir sistemine giriş yollarını göstermekte. Bu yollardan ilki, solunum yoluyla alınan havadan beyin dokusuna direkt giriş. Diğeri ise önce akciğerlere yerleşen virüsün zamanla zayıflayan bağışıklık sisteminin de etkisiyle beyin dokusuna Kan Beyin Bariyeri’ne takılmaksızın geçmesi. Tabii ki bu yolun tam tersi de geçerli.
Burada toplum için tehlike arz eden mesele ise Menenjit ve COVID-19 hastalıklarının semptomatik benzerliklerinden ötürü tanıda ve fark edilmede gecikmeler yaşanabilme ihtimalidir. Dolayısıyla yukarıda bahsettiğimiz semptomları yaşıyorsanız kendinizi uygun bir şekilde izole edip en kısa zamanda bir sağlık kuruluşuna başvurmanız iyi bir seçenek olacaktır.
Bir Vaka
Mart 2020 tarihinde bildirilen bir COVID-19 ve Menenjit bağlantılı vaka literatüre girmiştir. Gelin yukarıda keşfedilen bilgileri bir örnek yoluyla anlaşılmasını kolaylaştırılmasını sağlayalım.
24 yaşındaki erkek hasta, Şubat 2020 tarihinde baş ağrısı, ateş ve yorgunluk şikayetleriyle aile hekimine başvuruyor. Hastanın bir enfeksiyon geçirdiği anlaşıldıktan sonra ateş düşürücü ve antiviral tedavisine başlandı.
5. Günde boğaz ağrısı ve baş ağrısı şikayetleri ile başka bir doktora göründü. Test sonucu negatif çıktı ve evde istirahat edilmesi önerildi. 9. Günde evinde yerde yatarken bulundu ve hastaneye ambulansla giderken nöbetler geçirdi. Hastanede ense sertliği, beyaz kan hücrelerinin artışı, genel enfeksiyon hali görüldü. Sürüntü testi negatif çıkarken yapılan Lumbar Punktur sonrasında Beyin Omurilik Sıvısında SARS-CoV-2 kalıntılarına rastlandı. Yoğun bakıma alınarak gerekli tedavilere başlandı. Ayrıca göğüs tomografisinde de koronavirüs pozitif olduğu doğrulandı.
Bu vakanın ve yazdıklarımızın önemi şudur: COVID-19 hastalığı ve Menenjit hastalığı birbirine hayli benzeyen özelliklere sahiptir. Bundan ötürü hasta veya hekimin iki hastalığı ayırması ve uygun tedaviyi uygulaması sekteye uğrayabilir. Ayrıca halihazırda tehlikeli olan bu semptomların görülmesi durumunda hekime başvurulmanın fazladan öneme bindiğini söyleyebiliriz.
Hijyeni ve izolasyonu hayatımızda daha sık ve efektif kullanarak kendimizi COVID-19 ve buna bağlı sağlık sorunlarından korunabiliriz.
Sağlıkla kalmanız dileğiyle.
Kaynakça
-Armocida, D., Palmieri, M., Frati, A., Santoro, A., & Pesce, A. (2020). How SARS-Cov-2 can involve the central nervous system. A systematic analysis of literature of the department of human neurosciences of Sapienza University, Italy. Journal of Clinical Neuroscience, 79, 231-236. doi:10.1016/j.jocn.2020.07.007
-Montalvan, V., Lee, J., Bueso, T., Toledo, J. D., & Rivas, K. (2020). Neurological manifestations of COVID-19 and other coronavirus infections: A systematic review. Clinical Neurology and Neurosurgery, 194, 105921. doi:10.1016/j.clineuro.2020.105921
-Moriguchi, T., Harii, N., Goto, J., Harada, D., Sugawara, H., Takamino, J., . . . Shimada, S. (2020). A first case of meningitis/encephalitis associated with SARS-Coronavirus-2. International Journal of Infectious Diseases, 94, 55-58. doi:10.1016/j.ijid.2020.03.062
-Mundhe, D. S. (2020). Neurological Manifestations of COVID 19 – Case Series. Journal of Medical Science And Clinical Research, 08(10). doi:10.18535/jmscr/v8i10.37
-Sharifian-Dorche, M., Huot, P., Osherov, M., Wen, D., Saveriano, A., Giacomini, P. S., . . . Mowla, A. (2020). Neurological complications of coronavirus infection; a comparative review and lessons learned during the COVID-19 pandemic. Journal of the Neurological Sciences, 417, 117085. doi:10.1016/j.jns.2020.117085