Klinik Karar Destek Sistemleri ve Menenjit

Yazarlar: Mihrican Koçak, Burak Talha Akın

Destekleri için Fulden Ulucan'a teşekkürler

Menenjit hastalığı 24 saat içerisinde tanısının konulup tedavisine başlanılması gereken bir hastalıktır. Önceden de çok defa değindiğimiz gibi geç kalınan vakalarda ölümler ve kalıcı hasarlar bırakabilmektedir.

Ülkemiz için konuşursak çoğu yerde sağlık hizmetlerine ulaşımda büyük sıkıntılarla karşılaşılmamaktadır. Ancak kırsal ve dağlık bölgelerde yaşayanlar için yeterli acil sağlık hizmetlerine ulaşımda bölgesel problemler olabilmektedir veya bir sağlık ocağına ulaşsa bile gerekli ekipmanlar sağlanamamaktadır. Bu gibi olaylar esasında Afrika ülkeleri gibi sosyoekonomik açıdan zayıf ülkelerde görülmektedir. Lumber Ponksiyon yapılamayan durumlarda teşhisin doğruluğundan emin olmak zaman zaman zor olabilmektedir.

Klinik Karar Destek Sistemleri (CDSS) de tam da bu yüzden geliştirilmekte ve kullanılmaya başlanmaktadır.

Neden İhtiyacımız Var?

Bir menenjit vakası acil servise başvurduğunda ilk olarak -geçen süreyle beraber değişmekle birlikte- tanı koyma amacıyla lomber ponksiyon adı verilen bir prosedür uygulanmaktadır. Halk arasında ‘’belden sıvı almak’’ olarak bilinen bu işlem, menenjit tanısı koymada altın standarttır.

Ancak lomber ponksiyon her ne kadar tanıda altın standart olsa da steril bir ortam ve özel ekipmanlar gerektirmektedir. Özellikle sosyoekonomik düzeyi düşük olan coğrafyalarda bu işlemin sekteye uğraması yaygın görülen bir sorundur. Bu durumda hastalar, imkanı daha fazla olan hastanelere sevk edilmekte ve tedavide zaman zaman geç kalınmaktadır.

Son zamanlarda hayatımıza iyiden iyiye dahil olmuş ve olmakta olan yapay zeka teknolojilerinin sağlık alanında kullanılmasıyla beraber bu soruna da çözüm gelmiş olabilir.

Nitekim Brezilyalı bilim insanları, yaklaşık 26.000 hasta verisinin beslediği bir ağ ile herhangi bir invaziv girişim yapılmaksızın menenjit vakalarını yüksek oranda tanımlanabileceğini ve bu yönüyle hekimlere rehberlik edilebileceğini göstermişlerdir. Bu sayede sosyoekonomik açıdan zayıf olan olan coğrafyalarda invaziv girişim yapılmadan bir sonuca ulaşılmış ve tanıda geç kalınmamış olunacaktır.

CDSS VE Karar Ağaçları

Karar Destek Sistemleri (Decision Support System/DSS), karar vericilerin bilgi toplamasını ve yorumlayarak karar vermesini temel alan yazılım sistemidir. Klinik Karar Destek Sistemi